Bu konuya en çok kafa yoranlardan biri de Hal Gregersen. “Inovasyoncunun DNA”sı kitabının yazarı, her gün 4 dakika daha iyi soru sormaya odaklanın diyen 4-24 project in kurucusu. Gregersen benim de sıkı fanlarından olduğum bir inovasyon ve liderlik Profesörü. Bu videosunu izlemenizi hararetle öneririm. 

Gregersen diyor ki;

Yirmi yıldır, en tepeden en alta; CEO seviyesinden, en temel görevlilere kadar, çeşitli ekiplerle, yüzlerce çalışma yaptım. Tamamen farklı perspektif ve çözümlere yol açacak, rafine sorgulamaya yarayacak bir sistematik bulmaya çalıştım. Sonunda 5 adımdan oluşan, hem iş hem özel hayatımızdaki sorunları etkin biçimde çözmek için kullanabileceğimiz ve bildiğimiz sorgulama alışkanlıklarımızı değiştirecek “Katalitik Sorgulama” dediğim bir teknik geliştirdim… 

Gregersen’in Katalitik Sorgulama yönteminin detaylarına girmeden önce kısaca katalitik, kataliz, katalizör vb. ne anlama geliyor ona bakalım: 

Kelimeler Yunanca kökenli. Kimyasal bir reaksiyonun hızını arttıran veya yavaşlatan maddelere katalizör, bu maddelerin eyleme geçtiği sürece de kataliz deniyor. İl kez 1835’te İsveçli kimyacı Jöns Jakob Berzelius tarafından kullanılmış.  Katalizör olan madde, kimyasal reaksiyona giren maddelerin bağlarını çözücü etki yaratıyor. Böylece reaksiyonun hızlanmasını ya da yavaşlamasını sağlıyor.

Hızlandıranlara pozitif, yavaşlatanlara negatif katalizör dense de katalizörlerin çoğu reaksiyon hızını yükseltiyor. Katalitik işlemler modern sanayide petrol türevi ürünlerin elde edilmesinde yaygın olarak kullanılıyor. Aşağıda anlatılan teknik de doğru soruları bulma sürecini hızlandırıyor…

5 Adımda Katalitik Sorgulama: 

1. Adım: Bir tahta, flip-chart ya da büyükçe bir beyaz kâğıt alın, kalabalık bir grup çalışmasında iseniz mutlaka ayağa kalkın. Enerjik olun, herkesi en iyi, en farklı, en yaratıcı soruları sormak için odaklanmaya davet ve teşvik edin. Bunu iyi yapmak için herkesten kafasını resetlemesini, düşüncelerini temizlemesini, ön yargılarını, filtreleri kapının dışında bırakmasını isteyin. Yeni fikirler, ancak taze düşüncelerle oluşur. Buna dikkat çekin.   
 

2. Adım: Ekibi düşünsel ve duygusal olarak etkileyen, hem kafalarını hem yüreklerini meşgul eden bir problem seçin. Eğer kimseyi ilgilendirmeyen bir konuya odaklanılırsa bir sonraki adım etkisiz olur. Optimistlerin “fırsat” dediği, çoğunluğun “problem” olarak gördüğü konunun, gerçekten merak edilen ve yanıtı bulunamamış bir mesele olup olmadığından emin olun. Katılımcıların gözünde ilgi, heyecan varsa ilerleyin, yoksa başka bir problem seçin. 
 

3. Adım: Einstein’dan Jack Dorsey’e kadar sarsıcı, dönüştürücü buluşlar yapan herkesi söylediği şey şudur “sorgulama her şeydir!” Onun için sadece sorguya odaklanın ve odaklanılmasını sağlayın. Katılan herkesin görmesini sağlamak için gruptan bir kişiye, çıkan her soruyu yazma görevi verin. Bu aynı zamanda derin, etkin sorgulama için daha çok, daha ve daha yaratıcı soru bulmak güdüsünü, katılımcılar arasında rekabeti, yarışma duygusunu tetikleyecektir.

Süreç ilerlerken soruları açıklatmayın, haklarında yorum ya da yanıt almayın. Unutmayın, bu adım sadece ve devamlı soru üretmek için. Bunun kesilmesine dağılmasına izin vermeyin. Buna 50, 75 soru toplanıncaya kadar devam edin. Genellikle 35 soru civarında grup tıkanır. Çoğu kişi “bitti, tamam artık, kafam boşaldı, soru üretemiyorum” der. Bu aşamada sakın yılmayın, vaz geçmelerine izin vermeyin, zorlayın! Daha zorlayıcı ve yaratıcı sorular, sabır ve dayanıklılıkla, bu eşikten sonra gelir. Grubun soruları tamamıyla tüketmesi ortalama 10–20 dakika alır. İyice tıkandıklarından emin oluncaya kadar, sonuna kadar gidin. 

4. Adım: Geriye çekilin ve soruları inceleyin, ayıklayın. Grubun gerçekten yanıtını bilmediği ve çözüm aramak için heyecan duyacağı en zorlu 5 soruyu seçin. Bu sadeleştirmeyi kendiniz de yapabilirsiniz, kısa bir work-shop’la da belirleyebilirsiniz. 
 

5. Adım: Yanıtlanması gereken en önemli sorular, yani çözüm bulunması gereken problemler belirlendiğine göre; bu adımda hiç vakit kaybetmeden yanıtları bulmak için neler yapılması gerektiğini belirleyin. Sorular kendi başlarına çok zekice ve kışkırtıcı olabilirler, ancak yanıtlanmazlarsa asıl amaca hizmet etmezler. Çözümler, yanıtlar için sistematik gözlemler, araştırmalar yapmaya hemen başlayın.

Bunun için son adım olarak grupla ya da kendiniz neler yapmanız gerektiğini listeleyecek, soruları ve yanıtlarını bulun. Yeni fikirler bulmak üzere birlikte çalışılan inovasyon gruplarıyla mı buluşulacak, yaratıcılık networkleriyle mi irtibata geçilecek, beyin fırtınası çalışmaları mı yapılacak? Ne zaman, nerede, nasıl, neler, kimlerle yapılacak? vb. bu soruları ve yanıtlarını belirleyerek yanıtlara doğru ilerleyin. Bıkmadan, usanmadan her türlü kaynağı zorlayarak soruna her seferinde daha da iyi çözümleri keşfetmeye odaklanın. Eğer gerekiyorsa, daha derin içgörü geliştirmek için Katalitik Soru Sorma sürecini, yeniden kurgulayın ve uygulayın. 

Sorgulama Katalizörü Olmak…

5 adımlık Katalitik Sorgulama yönteminin son World Economic Forum (Dünya Ekonomik  Forumu) çalıştaylarından birinde de kullanıldığını belirten Gregersen, adeta turbo-şarjla çalışan grupların 20-25 dakikada, yepyeni açılımlar sağlayacak sonuçlar elde ettiklerini anlatıyor. 
 

Sonuç; kuru kuruya soru sormak değil de “sistematik sorgulama becerisi” inovatif, gelecekçi liderlik için son derece güçlü, gerekli bir araç ve Katalizör Sorgulama günlük işlerde de rahatlıkla uygulanabilir ve hatta mutlaka uygulanması gereken tılsımlı bir geliştirici, etkin bir yöntem... 
 

Hem kişiliğinizin hem kariyerinizin ve de liderlik becerilerinizin gelişmesi, yükselmesi hem de bunları kullanarak daha iyi bir gelecek inşası için sorgulama adalelerinizi daima çalıştırın. Körelmesine izin vermeyin…

Yaşamsal atılımlar yapabilmek için Katalitik Sorgulama tekniğini hayatınızın her aşamasına, her adımınıza yerleştirin, Katalizör Sorular uzmanı olun:)


                                                              ********************************

Yazının orjinal halini okumak için aşağıdaki sayfalara tıklayınız.

Bu yazı Martı Dijital için yazılmıştır. @MartiDergisi ´ndeki diğer yazılarımı okumak için tıklayınız.

İş ve Gelecek Tasarımcısı (Martı) - M-GEN´de >  İş ve Gelecek Tasarımcısı  

                                                                           *******************************

Bunu da okuyabilirsiniz; 

Sorun çözme becerisi, farklılaştırır…

                                                                          ***************************** 

Daha iyi bir gelecek için hizmetlerimiz hakkında bilgilenmek, 
Seminer-Workshop-Moderasyon-İçerik-Etkinlik Kurgusu vb. talepleri için görüşmek, 
Özel-özgün çalışmalarla işinize, hayatınıza dair iyileştirmeler yapmak üzere Antrenörlük almak 
Stratejik Danışmanlık, İş Tasarımı ve Avatarlığı hizmetlerimizden yararlanmak isterseniz;

Başvuru ve sorularınız için lütfen > burayı tıklayınız

Hizmetlerimiz & Eğitim &  Seminerlerimiz     I     M-GEN Resmi Sitesi (Referans ve Projelerimiz)

Ufuk Tarhan´ın yazı ve haberlerini  Twitter ve Facebook dan takip edebilirsiniz.