Dijital Transformasyondan DNA Dizilimlerine Geçiş Başladı...
Sanatçı Heather Dewey-Hagborg sokaklardaki sigara izmariti, tırnak parçası, sakız, saç gibi insanların genetik kanıtlarını taşıyan kalıntılardan DNA dizilimlerini çözümleyip, analiz ederek yüzlerini 3D printer’dan basılacak hale getiriyor.
Bilim insanlarının çöplerden, köpek pisliklerinden DNA çözmeye çalıştıkları zaten biliniyordu. Hatta daha önceleri ABD başkanının dış ülkelere ziyaretlerinde dışkısından, çöpüne, kılına, tüyüne kadar DNA temizleyicilerinin arkasından her şeyi toparlayıp, götürdükleri, imha ettikleri gazetelere yansımıştı. Pek çok insan da “yok artık, ne abartı!” demiş, “pek Hollywood’vari, pek bilim kurgu” diye burun kıvırmış idi…
Oysa durum pek öyle değilmiş meğer…
Konu artık, bu işe kafasını takan, teknolojiden anlayan bir sanatçının insan kalıntılarından DNA dizilimini çözüp, hiç tanımadığı kişilerin büstünü üretmeye kadar ilerlemiş… Yaygınlaşmaya neredeyse “halka inmeye” başlamış…
Hani suçluları yakalamak için temsili resim yapılırdı ya… Hala da yapılıyor… Anlaşılan artık 3 boyutlu fotoğrafı ya da resmen büstü kullanılacak… Tabii bu, işin sadece bir boyutu. DNA dizilimlerine bu kadar kolay erişilebilir, analizlerinin bu kadar basitçe ve bilim merkezlerinin dışında da yapılabilir hale gelmesi etik, ahlak, güvenlik, hukuk vb. açısından ortaya çıkacak anormal gelişmelerin, gerekecek düzenlemelerin önemini ve büyüklüğüne dair çok önemli işaretler veriyor.
Kısacası, bilim, teknoloji, dijitalleşme öyle bir hale geldi ki Rensselaer Politeknik Enstitüsünde elektronik sanat üzerine PhD yapan 30 yaşındaki bir sanatçı, sokaklardan topladığı genetik izler taşıyan sakız, sigara izmariti, tırnak parçası, saç gibi artıkların genomik bölgelerine odaklanarak bilgisayarında o sakızı çiğneyen kişinin DNA dizilimine ulaşıp, yüzünü gerçek ölçekte üç boyutlu model ve sonra da büst haline getirebiliyor…
Peki bunu nasıl yapıyor?..
Dewey-Hagborg bu meseleye kafasını takınca Genspace, diye bir “do-it-yourself” (kendi kendine yap) biyoloji laboratuvarında DNA çözümleme teknikleri dersi alıyor. Polymerase Chain Reaction (PCR) – Polimeraz Zinci Reaksiyonu ile çer-çöp’den DNA’yı çözümlemeyi başarıyor.
Dewey-Hagborg, artıkları çok ufak parçalara bölerek çeşitli kimyasallarla dolu bir tüpte inkübe edip, santrifüjde işlemi defalarca tekrarlayarak DNA dizilimini ortaya çıkarıyor. Bunu yaparken DNA’da bir polimeraz zincir reaksiyonu oluşmasını sağlayarak hedeflediği genomun spesifik bölgelerini çoğaltıyor. Elde ettiği mitokondriyal DNA'yı bir çözümleme için bu işi yapan bir laboratuvara gönderiyor ve laboratuvar, yaklaşık 400 baz çift Adenin, Timin, Sitozin ve Guanin, dizilerini ( A, T,C ve G) deşifre edilmiş olarak “sanatçıya” teslim ediyor.
Dewey-Hagborg’da artık bilgisayarında bir dataya dönen kişinin DNA dizilim bilgilerini, insan genom veri tabanlarında bulunan dizilimlerle karşılaştırıyor. Bu karşılaştırmaya dayanarak, kişinin soyunu, cinsiyetini, göz rengini, kilolu olma eğilimini ve kişinin gözleri arasındaki boşluk gibi yüz morfolojisine ilişkin diğer özellikleri hakkında bilgileri oluşturuyor. En az 40-50 farklı özellikten oluşan bir liste ile ortaya çıkan parametreleri bir bilgisayar programına girerek kişinin yüzünün 3D modelini oluşturuyor. Elde ettiği veriler bir insanın benzeyeceği genel resmin çoğunu veriyor. Ondan sonrası diğer özellikler ile bu jenerik portre üzerinde değişiklikleri yapmaya kalıyor. Son adım olarak elde ettiği 3D modeli New York Üniversitesi'ndeki bir 3D yazıcıya göndererek heykel haline dönüştürüyor.
“Hoppa!” ya da “nasıl yaniii?” diye insanı yerinden zıplatan bu haber, gelecekle ilgili gelişmeler açısından oldukça önemli alt mesajlar yolluyor. Daha dijital transformasyonun sığ sularında oyalananlara vites yükseltmeleri uyarısı veriyor, yüze çarpan soğuk su etkisi yapıyor…
Olay buralara ulaşmış durumda, bilgilerinize… Konuya ilgi duyanlar bu linkteki videoyu izlesinler
******************
Bu yazı Platin Dergisi için yazılmıştır. @PLATINDERGI Orijinal yazıyı okumak için aşağıdaki kupüre tıklayınız;
Ufuk Tarhan´ın yazı ve haberlerini Twitter, Instagram ve Facebook dan takip edebilirsiniz.
