Tabii ki para da dijitalleşiyor, buna niye şaşırıyoruz?



Adam Smith İskoçyalı ahlak felsefesi profesörü. Ekonomi alanındaki teorileri, modelleri hala öğretiliyor. “Görünmez el*” sorusuna doğru yanıt vermeden Econ-101 dersi geçilemiyor, ekonomist, ekonometrist olunamıyor.
 
Smith, taaa 1776’da “Aslında gerçekten mübadele edilen; altın, gümüş, para, döviz değil, emektir. Emek; mübadele değerinin gerçek ölçütüdür...” diyerek, para diye tapınılan, yüceltilen şeyin aslında sadece “emeğin el değiştirmesini sağlayan bir birim ve aracı” olduğunu söylemiş. 244 yıl önce farkına varmadan dijital paranın, blockchain’in, kripto paraların, değişim, paylaşım ekonomisinin yolunu zaten açmış…
 
Smith’in asıl “değer birimi” olarak tanımladığı “emek” diye tariflenen şeyi “ürün, hizmet” olarak da kullanabiliriz. Çünkü her ürün ve hizmetin altındaki esas faktör “sıfır noktasından tasarlanıp, üretilip, çöpe gidinceye, hatta dönüştürülünceye kadar çalışan, kullanan, tüketen insan emeğidir, insan çabasıdır”.
 
İster tüketici, ister üretici konumunda, her halükarda o emek olmasa hiç ama hiçbir materyalin, malzemenin, maddenin tek başına herhangi bir değeri yoktur. Aslında herhangi bir şeyi alırken, kullanırken ödediğimiz bedelin gerçek karşılığı, onun o hale gelmesine neden olan “emek zinciridir”… Para onun ölçeridir.
 
Emeğin karşılığını günümüz dünyasında hala çoğunlukla altın, gümüş, kıymetli maden, kâğıt, plastik kart, coin, para vb. ile yapıyor olsa idik yani paranın kendisi ve formu “asıl mesele” olsa idi ne üretmeye, ne saklamaya, ne de taşımaya hiç bir kaynak, güç yetmezdi... Dünya tonlarca altından, gümüşten, madenden, kağıttan üretilmiş “paranın” altında ezilirdi.
 
Smith’e ve sanırım aklı başında herkese göre paranın hangi materyalden yapıldığının, hangi yollardan el değiştirdiğinin önemi yok. Olsa idi zaten çoktan kitlenmiştik…
 
O yüzden insanlık daima emeğin değerini daha kullanışlı ve kolay ifade edebileceği çeşitli değişim araç ve birimleri geliştirme gayreti içinde olmuştur. Şu anda da öyle bir sürecin tam içinden geçiyor, bu sefer “dijital” versiyonlarına sıçrıyoruz.
 
Özetle; para, içinde insanın emek zinciri olan ürün ve hizmetlerin, her ne formda olursa olsun, el değiştirebilmesi, satın alma-erişme-kullanma vb. gücü verebilmesi ve bir karşılığının olabilmesini sağlayan araçtır. Zamanın ruhuna göre farklı çözümlerle sürekli değişir, gelişir.  
 
İte bu prensiple yaklaşık son on yıldır paranın ve para yollarının, formlarının hızla dijitalleşmesini yaşıyoruz. Bu da tabii hem tüm sistemi değiştiriyor hem de sistemler değiştikçe yeniden dönüşüm geçiriyor.
 
Yakın gelecekte paranın, kredi kartının, çek-senet vb. her türlü finansal enstrümanın fiziksel kullanımı tamamen sonlanacak. Fintech’deki gelişmelerle kripto paralar ve başka dijital algoritmalara, mobil-temassız, minimum aracı ve masrafla blockchain üzerinden çok daha kolay ve hızlı işlem gören, yapay zeka tarafından yönetilen blockchain üzerinde akan dijitlere, müşteriler aboneye dönüşecek.
 
Ve tabii ki bankalar, finans kuruluşları teknoloji şirketleri ile büyük şirketler de finans kuruluşları ile bütünleşecekler. Tüm finansal işlemler, fiziksel hizmetler daha çok mobil uygulamaların, buluttaki platformlarındaki dijitlere taşınacak.
 
Sonuç: Her şey gibi para da dijitalleşiyor, telaş etmeye gerek yok, dağılabiliriz.😊
 
* Görünmez el: Piyasalardaki dengelerin ancak hükümet veya kurgulu unsurların manipülasyonu olmaksızın toplumun yararına oluşabileceğini savunur. Çünkü serbest piyasadaki serbest işlemler kendiliğinden ve sürekli fayda sağlar. Bu faydalar da belirli çıkar guruplarının menfaatine göre regüle edilmiş veya planlanmış bir ekonomiden çok daha fazlasını yaratır. 

Bu yazı Platin Dergisi için yazılmıştır.  @PLATINDERGI 

Orijinal yazıyı okumak için aşağıdaki kupüre tıklayınız.

******************

Ufuk Tarhan'ın T-İnsan kitabı için > http://www.t-insan.com
Bireysel Antrenörlük almak için > https://goo.gl/6RfGXa 
Stratejik Danışmanlık, İş Tasarımı ve Avatarlığı hizmetlerimizden yararlanmak isterseniz;  lütfen > burayı tıklayınız 
Hizmetlerimiz & Eğitim &  Seminerlerimiz     I     M-GEN Resmi Sitesi (Referans ve Projelerimiz)
Ufuk Tarhan´ın yazı ve haberlerini  LinkedIn, Instagram, Facebook, YouTube, Twitter 'dan takip edebilirsiniz.